W Polsce prawo pozwala na dokonanie aborcji jedynie w kilku przypadkach i jest ono dość restrykcyjnie przestrzegane. Istnieją środki farmakologiczne taki jak tabletki wczesnoporonne, które do 12. tygodnia ciąży mogą być wykorzystane do jej przerwania. Stosuje się je również celem wydalenia obumarłego płodu.
Co zawierają tabletki poronne?
Działanie tabletek poronnych opiera się o dwie substancje czynne: misoprostol (mizoprostol) oraz mifepristone (mifepriston). Zmiękczają i rozszerzają one szyjkę macicy, a także nasilają skurcze narządu rodnego prowadząc do poronienia. Skuteczne tabletki poronne w większości krajów są dostępne bez recepty. W innych można je kupić wyłącznie online.
Czym jest mifepristone (mifepriston)?
Mifepristone jest to syntetyczny steroid, pochodna noretysteronu, o silnym działaniu antyprogestagenowym, co oznacza, że blokuje działanie progesteronu na błonę śluzową i mięsień macicy. Progesteron to hormon odpowiedzialny za podtrzymanie ciąży, a blokada jego działania powoduje jej zakończenie. Uwrażliwia mięśniówkę macicy na działanie prostaglandyn, co nasila jej kurczliwość. Zmiękcza i skraca szyjkę macicy. Wszystkie te działania prowadzą do przerwania ciąży i wydalenia płodu. Lek ten oprócz indukcji aborcji wykorzystywany jest do leczenia hiperglikemii w zespole Cushinga, cukrzycy typu 2 lub nietolerancji glukozy.
Nie wolno stosować go łącznie ze statynami, które są wykorzystywane w leczeniu nadciśnienia, a także niektórymi antybiotykami i lekami przeciwwirusowymi. Mifepristone osłabia działanie glikokortykosteroidów oraz skuteczność hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Ze względu na długi okres półtrwania, jego obecność we krwi i tym samym możliwość interakcji jest wykrywalna aż przez 2 tygodnie. W Polsce zarejestrowanymi preparatami zawierającymi mifepriston są Korlym, Mifegyne oraz Mifeprex.
Na czym polega działanie misoprostolu (mizoprostolu)?
Misoprostol to tabletka wczesnoporonna która jest syntetycznym analogiem prostaglandyny E. Hamuje wydzielanie kwasu solnego w żołądku oraz zmniejsza objętość soku żołądkowego. Jest więc to lek wykorzystywany w zapobieganiu wrzodów żołądka i dwunastnicy. Jego innym działaniem jest wywoływanie skurczów macicy, co prowadzi do indukcji aborcji. Po podaniu doustnym wchłania się szybko i niemal całkowicie z przewodu pokarmowego. Jego absorbcję obniża pokarm i leki zobojętniające kwas solny. W Polsce zarejestrowanymi preparatami prostymi zawierającymi misoprostol są Cytotec oraz Misodel, a preparatem złożonym Arthrotec (mizoprostol + diklofenak).
Jaką dawkę leku należy przyjąć, aby doszło do indukcji aborcji?
W celu przerwania ciąży należy przyjąć mifepristone w dawce 600 mg w skojarzeniu z misoprostolem w dawce 400 µg. Mifepristone przyjmuje się jednorazowo, doustnie w postaci tabletki. Po upływie 2 dni należy potwierdzić, czy doszło do przerwania ciąży. Jeśli interwencja okazała się nieskuteczna, należy przyjąć doustnie misoprostol, pod warunkiem, że nie upłynęło mniej niż 36 h ani więcej niż 48 h od przyjęcia mifepristonu.
Po upływie kolejnych 2 dni ponownie należy upewnić się, czy doszło do przerwania ciąży. W razie nieskuteczności powyższego schematu nie powinno się go powtarzać, zalecane są wówczas metody inne niż farmakologiczna. Możliwe jest również zastosowanie mifepristonu jako antykoncepcji awaryjnej do 120 h po stosunku. Wówczas dawka jest niższa i wynosi 10 mg.
Czy farmakologiczne przerwanie ciąży jest skuteczne?
W badaniach klinicznych u kobiet w ciąży trwającej do 49 dni doustne podanie 600 mg mifepristonu, a następnie 400 µg było skuteczne (całkowite wydalenie zawartości macicy, bez konieczności interwencji chirurgicznej) u 92-95% pacjentek, u pozostałych konieczna była interwencja chirurgiczna. Wraz z wiekiem ciąży wzrastającym powyżej 49 dni spadała skuteczność schematu, a wzrastała częstość występowania działań niepożądanych.
Kiedy można zastosować farmakologiczne przerywanie ciąży?
Mifepriston jako antykoncepcję awaryjną nie pozwalającą na zagnieżdżenie się zapłodnionego jaja można zastosować do 120 godzin od stosunku.
Farmakologiczne przerywanie ciąży przy użyciu mifepristonu w skojarzeniu z misoprostolem jest wykonywane do 49 dni od ostatniej miesiączki. Później wzrasta ryzyko niepowodzenia oraz działań niepożądanych. Przed dokonaniem zabiegu, należy upewnić się, czy ciąża rzeczywiście jest obecna i określić wiek płodu, najlepiej na podstawie USG.
Nie wolno stosować misoprostolu i mifepristonu w przypadku ciąży pozamacicznej, a także u kobiet z założoną wkładką wewnątrzmaciczną (przed podaniem leku należy ją usunąć)
Co jeśli farmakologiczna aborcja się nie powiedzie? Jakie są skutki dla płodu?
W większości odnotowanych przypadków żywych urodzeń po ekspozycji na pojedynczą dawkę mifepristonu u dzieci nie zaobserwowano nieprawidłowości, jednak wiadomo, że istnieje pewne ryzyko wad rozwojowych (syrenowatość, czyli zrośnięte kończyny dolne, oraz agenezja móżdżku).
W przypadku misoprostolu, jego stosowanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powstawania wad rozwojowych u płodu. Wśród nich odnotowano zespół Möbiusa, czyli szereg zaburzeń neurologicznych związanych z niedorozwojem nerwów czaszkowych, a zwłaszcza nerwu VI i VII, co powoduje brak ekspresji twarzy, niemożność uśmiechania się, marszczenia brwi, poruszania gałkami ocznymi. Inne obserwowane wady po podaniu misoprostolu to wady kończyn, czaszki oraz twarzy.
Zaktualizowane i najnowsze informacje dotyczące tych leków znajdziesz na stronie Aborcja-Legalnie.pl